In samenwerking met Visit Zandvoort en Wandel.nl!
De Amsterdamse Waterleidingduinen is een van mijn favoriete natuurgebieden om te wandelen. Het is goed bereikbaar met OV. Lekker dicht bij Amsterdam. Je kunt korte en lange wandelingen doen. Geen gedoe. Je ziet overal hertjes. En het is natuurlijk wonderschoon. We gaan regelmatig de duinen in vanaf de Zandvoortselaan, maar de bunkerroute hadden we nog nooit eerder gedaan.
Nu de kindjes fatsoenlijk zelf kunnen lopen, werd het hoog tijd. En wat was het geweldig! Een route van een uur, maar zoals gewoonlijk deden we er minimaal 3x zo lang over. Klimmen, klauteren, van de duinen afrollen en in de bunkers kruipen. Hertjes bewonderen en zelfs een vos die met ons meeliep. Het was een feest! Met prachtige foto’s en ontelbare herinneringen om op terug te kijken.
Bekijk ook de wandeling Zandvoort – Noordvoort! >>
Family walk in de Amsterdamse Waterleidingduinen
De bunkerwandeling is een rondje van 5 km en zigzagt door het rechtbovenhoekje van de Amsterdamse Waterleidingduinen. Je start bij ingang Zandvoortselaan in Zandvoort, kruist het Noordoosterkanaal, gaat door de bossen, klimt over de hoogste duintoppen, daalt af in zandkuilen en valleien, ziet wilde dieren en kruipt in bunkers van de Atlantikwall uit de Tweede Wereldoorlog. Het is onmogelijk je te vervelen.
Daarom is de wandeling ook leuk om te doen met kids. Met 5 km is hij niet te lang en je kunt ‘m eenvoudig korter maken door eerder af te buigen naar het Van der Vlietkanaal. Dat maakt hem perfect voor onze kleine avonturiers die niet altijd eindeloos willen lopen.
De exacte route vind je op de website van Visit Zandvoort. Al is dat niet meteen een garantie dat je helemaal goed loopt. Althans bij ons niet haha. Maar de route loopt voor een deel in de buurt van witte paaltjesroute, dus als je witte paaltjes of bunkers ziet weet je dat je in de buurt bent!
Bunkerwandeling AWD: Route en highlights
1. Het Noordoosterkanaal
De Amsterdamse Waterleidingduinen is een prachtig natuurgebied, maar heeft nog een belangrijkere functie. Het is namelijk het oudste waterwingebied van Nederland! Al sinds 1853 wordt hier het drinkwater voor Amsterdam gezuiverd. Het water dat uiteindelijk uit de kraan bij ons komt, is via de Rijn naar de duinen gereisd en wordt vervolgens door het duinzand gefilterd. Je komt onderweg dus verschillende kanalen tegen en die allemaal onderdeel zijn van het zuiveringsproces.
Een van die kanalen, en meteen de belangrijkste, is het Noordoosterkanaal. Dit kanaal voert het water uit de Ringvaart van de Haarlemmermeer naar de Waterleidingduinen. Daarna wordt dat water gefilterd en verwerkt tot drinkwater. Zo tof!
Je hoeft niet ver te zoeken om het te zien, want dit kanaal ligt al op 200 meter na binnenkomst in de AWD. Vanaf de brug heb je er een fantastisch uitzicht op. Vooral rond de zonsondergang is het verschrikkelijk mooi!
2. Dieren spotten: herten en een vos
Eén van de highlights in de AWD is zonder twijfel het rondhuppelend gedierte. Al langs het hek buiten de ingang kun je de eerste damherten zien liggen. Die zijn daar meestal lekker aan het zonnen. Eenmaal de brug van het kanaal over zie je ze snel van nog dichterbij. Ik blijf dat bijzonder vinden. De herten laten zich totaal niet afschrikken. Ze staan je rustig op een paar meter afstand aan te gapen. En dan grazen ze gewoon weer verder.
Dat je veel herten tegenkomt is overigens niet gek, want de AWD huist de grootste populatie herten van Nederland. En vanaf ingang Zandvoortselaan neemt, kom je ze het meeste tegen.
De meest bijzondere ontmoeting dit keer hadden we overigens met een vos. Die hadden we wel al een paar keer gezien in Zandvoort zelf, maar nog nooit in de Waterleidingduinen. Een superleuke primeur voor ons dus. Wel moesten we oppassen met eten. Hij kwam namelijk op de krentenbollen van de kindjes af*. Die moesten we heel snel wegstoppen. Toch bleef hij nog een stuk gezellig met ons meelopen. Heel bijzonder.
* Uiteraard hebben we de vos niet gevoerd, want het is niet handig om wilde dieren afhankelijk te maken van mensen. Ook al blijven ze bedelen!
3. Duintoppen, uitzicht en valleien
Ik hou enorm van de mooie glooiende duinen in de Amsterdamse Waterleidingduinen. En in de bunkerroute zitten 2 van de hoogste duintoppen in AWD: de Tonneblink (32 meter) en de Rozenberg (36 meter). Je moet er flink voor klimmen en vaak ook nog door mul zand (goed voor de beentjes!), maar dan heb je ook wat.
Vanaf deze toppen heb je namelijk prachtig uitzicht over de Waterleidingduinen. Bij goed weer kun je, naar het schijnt, zelfs de skyline van Amsterdam, de Euromast in Rotterdam en de verkeerstoren van Schiphol zien. Wij zagen in ieder geval een geweldig uitzicht op de skyline van Zandvoort. Zie de foto onderaan de blog.
Eenmaal op de top mag je weer naar beneden. Soms met kleine stapjes over struinpaadjes en soms met grote sprongen door grote zandkuilen en valleien. Dat is toch prachtig! De kinderen vonden het heerlijk.
4. Bunkers uit de Tweede Wereldoorlog
Op de hoge toppen zitten bunkers met grote betonnen platen waar je overheen loopt. En na deze toppen kom je er steeds meer tegen. Er zijn maar liefst 400 in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Sommige vonden we direct, andere zaten goed verstopt onder het zand en begroeiing.
Hoewel het nu hartstikke leuk is voor de kinderen, is het natuurlijk ook best heftig om te zien. Al deze betonnen bunkers maakten deel uit van de Atlantikwall. Dit was een 2600 kilometer lange verdedigingslinie langs de gehele Europese kust, van Spanje tot Noorwegen, die de Duitsers aanlegden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanwege de ligging werd in Zandvoort het grootste bunkerdorp van Nederland aangelegd, waarvoor vele huizen en hotels werden neergehaald en ook vele Zandvoorters werden geëvacueerd. Er werden zelfs lanceerplaatsen voor raketten aangelegd om op Engeland af te vuren. Gelukkig zijn de raketten weg en worden de bunkers niet meer gebruikt. Ze geven nu enkel nog een bijzonder contrast met de mooie natuur eromheen.
Eén van de opvallendste bunkers op de route is de zogenaamde ‘keukenbunker‘. Je herkent ‘m gelijk aan de drie schoorstenen. Ondanks de naam was dit echter geen keuken, maar een voorraadbunker. De meeste bunkers zijn nu dichtgeslibd met zand of gesloten omdat ze een schuilplaats vormen voor vleermuizen. Maar we vonden er ook een paar die nog open zijn. Onze kindjes schroomden niet en kropen overal naar binnen. Bij eentje kwamen ze er zelfs aan de andere kant weer uit. Niks voor mij haha. Toch heb ik er eentje van binnen gezien. Kil en donker. Dat moet geen pretje geweest zijn, al die donkere bunkers en gangen onder de grond.
5. Vrij struinen door duinen en bossen
Wat de Amsterdamse Waterleidingduinen ook bijzonder maakt, is dat je overal vrij mag wandelen buiten de paden. In tegenstelling tot veel andere natuurgebieden ben je hier dus niet gebonden aan vaste routes. Hierdoor geeft het niet als je je pad een keertje kwijtraakt, zoals wij meermaals, en mag je lekker zelf op ontdekkingstocht naar de bunkers en mooiste uitzichtpunten.
De route ging ook een stukje door de bossen, wat ook erg leuk is. Hier struinden de kindjes dennenappels, takken en ander grut. En kwamen we onderweg een boomhut tegen van takken op de grond. Daar moesten ze uiteraard ook even inkruipen.
6. Opwarmen bij Dune aan de Duinrand
Na onze 3 uur durende wandeling hadden we uiteraard flink trek gekregen. Ook was het best frisjes geworden. Gelukkig ligt er direct naast ingang een heerlijk knus restaurantje, Dune aan de Duinrand. Hier eet je heerlijke pannenkoeken. Maar ze hebben ook ander lekkers op de menukaart. Een fijne plek dus om te eten, met of zonder kinderen. Wij gingen dit keer voor een heerlijke schnitzel en saté met frietjes. Natuurlijk met een lekker wijntje erbij, want die had ik wel verdiend na al dat klimmen!
Een zeer geslaagde family walk!
Deze bunkerroute had echt alles: geschiedenis, natuur, avontuur en bijzondere ontmoetingen met dieren. Het vrij kunnen struinen maakte de tocht extra leuk, en de afwisseling tussen bunkers, uitzichten en wildlife zorgde ervoor dat we ons geen moment verveelden.
Ben jij al eens op bunkeravontuur geweest in de Amsterdamse Waterleidingduinen? Of heb je daar weleens een vos van dichtbij gezien? Laat het me weten in de reacties!
Praktische informatie Bunkerwandeling
Startpunt: Ingang Zandvoortselaan, vanaf het treinstation kun je lopen of met bus 80 vanuit Zandvoort centrum
Afstand: 5 km
Duur: iets meer dan een uur of zolang als je wil (wij deden er 3 uur over)
Route: visitzandvoort.nl/bunkerwandeling-5km Voor een deel te volgen via de witte paaltjes
Toegankelijkheid: Veel zand en struikweggetjes
Kosten: Entree AWD €1,50 (18+) koop je bij de automaat of online
Horeca: Naast de ingang restaurant Dune aan de Duinrand. In AWD is er geen horeca, dus namen wij zelf wat eten en drinken mee. Pas wel goed op met de diertjes. Niet voeren!
